Definicje
Zarządzanie kadrami: wg: Listwana – stanowi zbiór działań związanych z człowiekiem, zmierzających do realizacji celów firmy i zaspokajania potrzeb pracowników związanych z pracą
Zarządzanie personelem – stanowi najistotniejszy obszar zarządzania w przedsiębiorstwie. Bezpośrednim celem jest ukształtowanie kadry oraz pobudzanie do podstawowych postaw i zachowań, takich aby w jak największym stopniu przyczyniały się do efektywności firmy i jej rozwoju.
Zarządzanie zasobami ludzkimi (ZZL, HRM – Human Resource Management) – pojęcie to jest kontrowersyjne wśród niektórych autorów, ponieważ uważają zasób w sensie przedmiotowym, natomiast w stosunku do człowieka podejście przedmiotowe nie jest właściwe. Przeciwnicy wskazują na argumenty, że HRM nie uwzględnia podejścia przedmiotowego, lecz w dużej mierze podmiotowe.
ZZL – jednorodna, strategiczna, spójna metoda kierowania najcenniejszym kapitałem, jakim są ludzie, którzy swoim osobistym i zbiorowym wysiłkiem przyczyniają się nie tylko do przetrwania, ale także do rozwoju firmy i umocnienia jej pozycji na rynku.
Zarządzanie potencjałem pracy (społecznym)
Potencjał pracy – jest to zespół cech i właściwości pracowników za pomocą, których firma jest zdolna realizować swoje cele i zadania.
Na potencjał pracy składa się:
- Wykształcenie
- Doświadczenie
- Umiejętności
- Predyspozycje
- Pewne cechy osobowości
- Motywacja do pracy
Zarządzanie potencjałem pracy – stanowi całość rozwiązań organizacyjnych, funkcjonalnych i instrumentalnych, które służą do zapewnienia w firmie pracowników w określonej ilości i jakości, stwarzania warunków do kształtowania niezbędnego potencjału pracy oraz max.ich wykorzystania.
Zarządzanie personelem w wąskim znaczeniu obejmuje:
- Planowanie personelu
- Dobór pracowników
- Ocenianie
- Szkolenie
- Rozwój zawodowy
- Motywacja ekonomiczna
Zarządzanie personelem w szerszym znaczeniu:
- Motywacja poza ekonomiczna
- Polityka płac
- Działalność socjalna
- Koszty pracy
- Czas pracy
- BHP
- Stosunki w pracy
- Inne….
Polityka personalna (wg. Oleksyna) – polega na wyznaczaniu celów związanych z kształtowanie potencjału społecznego i podejmowaniu takich działań, które pozwoliłyby w max. Stopniu realizować te cele przy istniejących uwarunkowaniach i ograniczeniach zewn. i wewn.
KONCEPCJE
powstała w pierwszej połowie XXw. Na gruncie Tayloryzmu
Ideologia (założenia): uważa się, że pracownik jest mało samodzielny, raczej niechętny do pracy dlatego trzeba mu pracę odpowiednio zorganizować, nadzorować, wyręczać w podejmowaniu decyzji oraz kontrolować jakość wykonania pracy. Do skutecznej pracy ważne jest motywowanie za pomocą płacy.
Realizacja: występują wąsko wyspecjalizowane stanowiska pracy, każdy kierownik ma obowiązek ustalić dla swoich stanowisk dokładny zakres czynności, poinstruować pracowników, czego się od nich oczekuje i zawrzeć stosowną umowę o pracę.
Szkolenie: nie ma charakteru strategicznego, lecz instruktażowy i dotyczy umiejętności wykonywania pracy na konkretnym stanowisku w danym czasie nie bierze się pod uwagę perspektywicznych potrzeb pracowników i firmy. Marginalne znaczenie ma strategia firmy i powiązanie tej strategii z celami polityki personalnej.
Wynagrodzenie: pracowników wynagradza się za pracę na danym stanowisku, nie różnicuje się wynagrodzeń zależnie od indywidualnego układu oraz uzyskiwanych efektów.
System wynagrodzeń jest określany w ramach układów zbiorowych prac. Nie jest on motywujący dla wyróżniających się pracowników, co wpływa na dość dużą fluktuację.
Rekrutacja: Nie dokonuje się doboru pracowników stosownie do potrzeb firmy, a jedynie prowadzi politykę rekrutacji mającą na celu uzupełnianie stanu zatrudnienia w miejsce zwalnianych pracowników. Metody i techniki doboru są przypadkowe i nie zawsze za ich pomocą można wyłonić najlepszego kandydata.
Organizacja funkcji personalnych:
- realizowane są w sposób wybiórczy w oderwaniu od celów i strategii firmy
- dotyczą głównie administrowania i ewidencji
- działalnością kadrową zajmuje się dział personalny
- w małym zakresie stosowane są metody, techniki, przygotowane techniki
- rola kierowników liniowych jest marginalna, większość kwestii jest uregulowana przepisami
Określenie wymagań wobec pracownika:
W kulturze organizacyjnej firmy ważne jest oddziaływanie na zachowanie odpowiedniej dyscypliny pracownika, sumienne wykonanie pracy, spolegliwość, podporządkowanie.
W kulturze organizacyjnej firmy ważne jest oddziaływanie na kształtowanie odpowiedniej dyscypliny, podporządkowanie, spolegliwość oraz sumienne wykonywanie pracy. Funkcje personalne realizowane są wybiórczo w oderwaniu od celów i strategii firmy. Głównie dotyczą administrowania i ewidencji. Działalnością kadrową zajmuje się niemal wyłącznie dział personalny. W małym zakresie stosowane są metody i techniki odpowiednio opracowane. Rola kierownika liniowego jest marginalna, bo większość kwestii jest uregulowana przepisami.
Podstawa to:
- Wzrost znaczenia międzynarodowej konkurencji.
- Wzrost kwalifikacji pracowników
- Szybki rozwój postępu technicznego i stosowanie go na szeroką skalę w firmach.
- Upowszechnianie się struktur organicznych, w których w miejsce pracownika nadzorcy wchodzi charyzmatyczny kierownik lider.
Ideologia:
- Potrzebny jest pracownik wszechstronnie wykształcony, samodzielny, zaangażowany, otwarty na zmiany i chętny do pracy zespołowej
- Nie tylko należy zwracać uwagę na realizację celów firmy, ważna jest wspólnota interesów, w której uwzględnia się również potrzeby pracowników.
- Występuje potrzeba stosowanie szerokiego systemu bodźców uwzględniających nie tylko specyfikę pracy, ale także zróżnicowane potrzeby i wartości dla pracowników.
Realizacja:
- Zatrudnia się pracowników wyselekcjonowanych za pomocą odpowiednich metod i technik (wyrafinowanych, których potencjał pracy jest w pełni przydatny do realizacji bieżących i perspektywicznych zadań firmy).
- Stwarza się warunki do zwiększania potencjału pracy i odpowiedniego ich wykorzystania.
- Kształtuje się kulturę org. Firmy sprzyjająca wysokiemu zaangażowaniu pracowników i odpowiedzialności za realizację celów firmy.
- Stwarza się warunki do nowatorstwa pracy zespołowej i rozwoju zawodowego pracowników.
- Pracownicy muszą być świadomi zachodzących zmian w firmie i adoptować się do nich
- Polityka personalna jest ściśle powiązana, wynika i wspomaga cele i strategię firmy
- Ważne jest zaangażowanie pracowników w pracy, samodzielność.
- Mniejsze znaczenie ma bezwzględne posłuszeństwo
Stosunki przełożony- podwładny oparte są na współpracy i partnerstwie - Duże znaczenie mają szkolenia, które mają na celu nabywanie umiejętności nie tylko do pracy bieżącej, ale i perspektywicznej
- W wynagradzaniu bieże się pod uwagę nie tylko stanowisko pracy, ale także wkład i efekty pracownika
- Wynagrodzenia są i mogą być zróżnicowane, nawet na tych samych stanowiskach pracy.
Podział kompetencji w zakresie zarządzania personelem :
- Strategiczne – posiada kierownictwo zakładu.
- dotyczą one kształtowania wizerunku firmy zwłaszcza na rynku pracy
- wyznaczanie celów polityki personalnej w ścisłym powiązaniu z misją, strategią i celami firmy
- Taktyczne – komórki kadrowe.
- sztabowo-liniowe komórki o dość dużym uprawnieniu do podejmowania decyzji
- poza czynnościami ewidencyjnymi (podstawowymi) i obsługą personalną pracowników, komórki personalne zajmują się opracowywaniem metod, procedur, narzędzi, technik i stosowaniu ich w działalności personalnej.
- zajmują się doradzaniem, przygotowaniem danych oraz innym wspomaganiem kierowników liniowych w podejmowaniu przez nich decyzji personalnych
- Operacyjne – kierownicy liniowi
- mają uprawnienia do przyjmowania, zwalniania, typowania na szkolenia, przydzielania pracownikom zadań, przyznawania podwyżek i innych form motywowania.
Ideologia:
- stworzenie, utrzymanie, rozwój wspólnoty pracowników. Zakłada się, że cele społeczne są mniej ważne w firmie jak cele ekonomiczne.
- Między tymi celami występuje sprzężenie zwrotne
- Należy stwarzać pracownikom warunki pracy w ciepłym, przyjaznym, niemal rodzinnym otoczeniu i stosować łatwą wielokierunkową komunikację
Sposób realizacji:
- Struktura organizacyjna oparta jest na pracy zespołowej, liderem zespołu jest osoba nie koniecznie posiadająca wysokie umiejętności techniczne, lecz umiejętności interpersonalne:
- współdziałania
- koordynacji
- utrzymania ładu i porządku w grupie
- solidarność
- występuje zbiorowa odpowiedzialność w zależności od szczebla kierowania, w zależności od firmy
- zwraca się uwagę we współzarządzaniu całej załogi, w tym celu organizuje się tzw. Ringi – są to codzienne zebrania, spotkania kierownictwa z pracownikami, na których przedstawiane są i dyskutowane wszystkie problemy związane z postawionym grupie zadaniami. Pracownik ma prawo i możliwość swobodnego wypowiadania się na temat pracy. W następstwie dyskusji i zgłaszanych propozycji podejmuje się wspólne decyzje
WADA – wydłużenie procesu podejmowania decyzji
ZALETA – większa trafność podejmowania decyzji